Mô hình kinh doanh báo chí truyền thống đang đối mặt với nhiều đe dọa và thách thức, khiến lĩnh vực này trở nên ngày càng dễ tổn thương và phụ thuộc nhiều hơn vào các áp lực thương mại và chính trị.
Điều này đang đe dọa các nguyên tắc cơ bản của báo chí, bao gồm tính trung lập, khách quan và độc lập với các nhà tài trợ.
Trong bối cảnh phát triển xã hội, luôn tồn tại sự căng thẳng, mâu thuẫn và cạnh tranh giữa các nhóm lợi ích cả về chính trị và thương mại. Vấn đề quyền sở hữu báo chí có tác động đến tính khách quan của nó hay không tiếp tục là một chủ đề nóng trong diễn đàn học thuật và thực tiễn nghề báo.
Gần đây, vấn đề này trở thành tâm điểm thảo luận mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Sự suy giảm lượng công chúng độc giả phần nào do sự chuyển dịch sang các nền tảng mạng xã hội và giải trí, nhưng cũng có yếu tố nội tại từ báo chí, chẳng hạn như việc thực hiện sứ mệnh đưa ra thông tin khách quan và trách nhiệm xã hội trước những thách thức to lớn toàn cầu như bình đẳng, tính nhân văn, công bằng và bền vững.
Tại Việt Nam, hệ thống báo chí đã thúc đẩy mạnh mẽ tính dân chủ và phản ánh nguyện vọng của quần chúng nhân dân, tuy nhiên vẫn phải đối mặt với các tác động tiêu cực từ cơ chế thị trường, theo đó có những nguy cơ ảnh hưởng đến tính khách quan của báo chí. Mặc dù không có số liệu chính thức, nhưng nhiều người trong nghề chia sẻ về nguồn thu hiện tại của một số cơ quan báo chí tự chủ. Đáng chú ý là khoảng hai phần ba nguồn thu này đến từ các hợp đồng truyền thông với doanh nghiệp và tổ chức.
Dưới áp lực giảm doanh thu và số lượng độc giả, báo chí không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cải tiến mạnh mẽ, thậm chí tiến hành một cuộc cách mạng về nội dung. Nhiều quan điểm nhận định rằng đây là thời điểm báo chí có thể nâng cao chất lượng hơn bao giờ hết. Mặc dù phải cắt giảm chi phí và nhân lực là không nhỏ, nhưng điều này cũng khuyến khích sự nỗ lực trong việc sản xuất nội dung phong phú để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các nền tảng truyền thông ngày nay.
Sự phục hồi tích cực cho thấy cơ hội sản xuất nội dung đa dạng mà truyền thông số mang lại, cùng với việc thúc đẩy các luồng quan điểm mới mẻ và tri thức khoa học phong phú. Công nghệ báo chí đang phát triển dưới nhiều hình thức mới như báo chí dữ liệu, ứng dụng công nghệ thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường và thực tế ảo khuếch đại, cùng với báo chí thuật toán và tự động hóa.
Tại một hội thảo gần đây ở Việt Nam về chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, các phóng viên đã chia sẻ những kinh nghiệm về cải tiến nội dung trên trang của mình. Điều này bao gồm đầu tư vào các bài báo chất lượng cao có hàm lượng tri thức sâu rộng và sáng tạo trong cách trình bày để tối ưu hóa trải nghiệm độc giả. Đồng thời, theo đuổi độc giả để biến họ thành người trung thành sẵn sàng trả phí cho nội dung chất lượng mà báo chí cung cấp.
Nghề Báo Blog
