Xu hướng báo chí 2025: AI trở thành cánh tay đắc lực của báo chí?

Hằng năm, Nieman Lab tiến hành phỏng vấn một số chuyên gia trong lĩnh vực báo chí, dự báo điều gì sẽ xảy ra trong năm mới. Dưới đây là dự đoán của Gina Chua là biên tập viên của Semafor cho năm 2025.

Liệu năm 2025 có phải là thời điểm mà người dùng chấp nhận rộng rãi tin tức được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI)? Các công ty công nghệ lớn đang đặt cược vào điều này. Microsoft với Bing, Google với Gemini, và gần đây là The Washington Post với chatbot Ask the Post AI – tất cả đều đang tham gia cuộc đua này.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra: Liệu độc giả có sẵn sàng từ bỏ việc đọc báo truyền thống để chuyển sang các câu chuyện được tạo ra tự động bởi AI? Nếu điều đó xảy ra, đây sẽ là một cuộc cách mạng lớn với ngành báo chí – làm thay đổi cách làm việc, cách sáng tạo nội dung và cách các tòa soạn kiếm tiền.

Cơ hội và thách thức với báo chí do AI tạo ra

Trước khi thế giới quen thuộc với tin tức do AI tổng hợp và sáng tạo, vẫn còn nhiều trở ngại phải vượt qua, đặc biệt là vấn đề về độ chính xác của thông tin. Nhưng đồng thời, cũng không khó để nhận thấy những lợi ích mà AI có thể mang lại cho người dùng:

Tiết kiệm thời gian và công sức: AI có thể cung cấp thông tin từ nhiều góc nhìn, bao gồm cả các nguồn nước ngoài, giúp người đọc không phải mất thời gian tìm kiếm.
Cá nhân hóa trải nghiệm: AI hiểu sở thích, nhu cầu, và thời gian của người đọc để cung cấp thông tin phù hợp nhất.
Dễ dàng truy xuất kiến thức: Những thông tin đã biết sẽ không lặp lại, trong khi các chi tiết đã quên có thể được tìm thấy chỉ qua một câu hỏi.

Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra một rủi ro đáng lo ngại: người dùng có thể rơi vào “vòng lặp thông tin” khi AI chỉ cung cấp những gì phù hợp với quan điểm hoặc sở thích của họ, thay vì mở rộng tầm nhìn với những góc nhìn mới.

Gina Chua là biên tập viên của Semafor.

Báo chí cần làm gì để thích nghi?

Sự xuất hiện của AI trong báo chí đòi hỏi các tòa soạn và nhà báo phải nhanh chóng thay đổi để thích nghi. Một số chiến lược quan trọng có thể kể đến:

Tập trung vào thông tin độc quyền: Các tin tức mang tính đột phá và chưa từng được công bố sẽ có giá trị cao hơn bao giờ hết.
Phân tích và nhận định sâu sắc: Những góc nhìn thông minh, sắc sảo là điều AI khó có thể sao chép.
Giọng văn và cá tính riêng biệt: Nội dung có phong cách riêng sẽ thu hút và giữ chân độc giả.
Khám phá định dạng nội dung mới: Đã đến lúc suy nghĩ lại về cách một bài báo nên được trình bày.
Gắn bó với cộng đồng: Hiểu rõ và kết nối sâu sắc với độc giả sẽ giúp các tòa soạn duy trì lòng trung thành của họ.

Bên cạnh đó, các hoạt động không thể thay thế bằng AI, như sự kiện báo chí trực tiếp (Live Journalism), cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng sự khác biệt.

Tương lai mô hình kinh doanh báo chí

Khi AI tóm tắt tin tức, liệu giá trị của một câu chuyện gốc có còn nguyên vẹn nếu chỉ được sử dụng làm “nguyên liệu” cho hệ thống AI? Các thương hiệu báo chí có nguy cơ bị lu mờ trong những bản tóm tắt tự động, ngay cả khi được ghi nguồn đầy đủ.

Mô hình doanh thu dựa trên quảng cáo và lượt truy cập sẽ phải đối mặt với thử thách lớn nếu người đọc không còn lý do để truy cập trực tiếp vào các trang tin tức. Ngoài ra, độc giả có còn sẵn sàng trả tiền cho nội dung độc quyền nếu AI có thể cung cấp những phân tích đa chiều từ nhiều nguồn khác nhau?

Chuẩn bị cho một thế giới báo chí mới

Dù còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải, một điều chắc chắn là: thế giới báo chí sẽ thay đổi sâu sắc bởi AI. Những kỹ năng truyền thống như điều tra sâu, phân tích sắc bén và kể chuyện sáng tạo sẽ vẫn có chỗ đứng, nhưng phần lớn công việc báo chí thông thường – cập nhật tin tức hàng ngày – sẽ là lĩnh vực đầu tiên bị AI tác động.

Để tồn tại và phát triển trong một tương lai đầy biến động, các nhà báo và tòa soạn cần chủ động tìm kiếm cơ hội từ chính sự thay đổi này. Một điều rõ ràng là: nếu không chuẩn bị từ bây giờ, báo chí truyền thống có nguy cơ bị bỏ lại phía sau khi làn sóng AI ngày càng lan rộng.

Năm 2025 có thể là khởi đầu của một kỷ nguyên mới, nơi AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn đóng vai trò đồng sáng tạo. Câu hỏi đặt ra không phải là “nó có xảy ra không?” mà là “chúng ta đã sẵn sàng đối mặt chưa?”